Pagaaral ng Baybayin

Maituturing na regalo ng kultura at ng kasaysayan ang linggwahe at paraan/sistema ng pagsusulat ng isang komunidad. Ngunit, sa pagdaan ng mga panahon, dahil sa kolonisasyon at globalisasyon, unti-unting nawawala ang mga pamanang ito at napapalitan ng kolonyal na kulturang popular. Kakaunti o halos wala nang gumagamit ng sarili nating paraan ng pagsusulat. Ang iba pa nga ay nagkakamali sa pagtawag nito at sinasabing ito ay “Alibata”. Kailangan ba nating pag-aralan ang pagbaybay ng mga letra ng baybayin bilang isang Pilipino? Siguro, maaring masagot na nito ang matagal nang nawawala sa ating pagkapilipino — Identidad at kamalayang kultural.

Ang baybayin ay isang mabisang paraan ng mga ninuno ng pagsusulat ‘di lamang upang makipagusap sa isa’t isa kundi makita rin nila ang kanilang mga paniniwala sa pamamagitan ng pagbaybay sa mga salita. Ang baybayin ay isang piktoryal na uri ng pagsusulat. ‘Di tulad ng ilang mga piktoryal na sistema ng pagsusulat, ito ay madaling isulat at kabisaduhin. Ngayong araw na ito, matututunan mo kung paano ang pagbaybay ng tama. Magkomento na lamang sa ibaba kung may mga nakitang kamalian (dahil hindi naman ako eksperto sa larangang ito)

Nag baybayin ay may labing pitong simbolo. Di tulad ng ibang mga letra, ang bawat simbulo ng baybayin ay nagrerepresenta ng isang “syllable”.

Bago natin matutunan ang pagbaybay, kailangan muna nating tandaan ang iba’t ibang porma ng bawat baybayin. Upang makatulong sa pagsaulo, meroon akong ilang mga sariling simbulismo sa ilang mga baybay:

Ba: nagmula sa “babae” (hugis dibdib ng isang babae)

Ka: Ginamit na simbulo ng mga Katipunan (tandaan na lamang ang simbulo na nasa watawat ng katipunan)

Ha: Hangin (simbulo ng hangin)

La: nagmula sa “lalaki” tingnan na ang hugis ay katawan ng lalaking may “abs”

Kung pamilyar ka na, tayo na’t magbaybay!

Rules:

maliit na tuldok sa baba- may tunog na o-u

maliit na tuldok sa itaas- may tunog na e-i

simbolo ng krus sa ibaba- babawasan ng katinig

walang tuldok/krus- may tunog na a

Halimbawa:

Ang salitang pato ay meroon lamang na dalawang simbolo:

Makikita natin na ang simbolong “pa” ay walang marka sa baba at taas, ibig sabihin, ito ay may tunog na -a. Samantalang ang simbolong “ta” ay may tuldok sa ibaba ng simbolo, ibig sabihin ang katinig ng letrang “t” ay katinig -o. Tandaan: kung walang mga marka ang simbolo, ito ay magiging “pata”.

Ang salitang “laman” ay may tatlong simbolo:

Ang simbolong  “La” at “ma” ay walang mga marka sa ibaba’t taas. Samantalang ang simbulong “na” ay may markang krus sa ibaba, ibig sabihin, ito’y tatanggalang ng katinig. Tandaan: Kung walang krus na simbolo, ang pagbasa nito ay magiging “lamana”.

Gets ba? Ang dali lang naman ‘di ba?

Paano naman kaya sa mga pangalang banyaga na walang katumbas na letra sa alpabetong Pilipino? Paano kaya ‘yun? Simple lang! Isalin ang mga katumbas na tunog sa alpabetong Filipino. Halimbawa: Charles

Upang maisalin sa baybayin, ginawa natin itong “tsarls” ibig sabihin:

Sisiw lang ‘di ba? Talagang napakadali at madaling intindihin ang mga ito. Ngunit, may ilan lamang akong napansin sa sistema. Maaring magkalituhan ang mga taong gagamit nito dahil iba-iba ang paraan ng pagsulat o pagguhit natin. Paano kung hindi mo maintindihan ang sulat nya dahil iba ang sulat n’ya sa’yo? Mahirap din itong basahin at intindihin.

Ngunit sa tingin ko, marapat ring pagaralan ng mga magaaral ang ganitong klase ng pagsulat. ‘Di lamang dahil sa katuwaan kundi upang magkaroon naman tayo ng damdamin ng nasyonalismo at pagpapahalaga sa kasaysayan at kultura. Sa pamamagitan nito, maipapakita sa estudyante na meroon na talagang sibilisasyon bago pa man tayo sakupin ng mga dayuhan.

Nakuha n’yo ba? Nadalian lang ba kayo? May problema ba dito at hindi sangayon? Magkomento sa ibaba!